פרגוד
כל לילה פוגשת אותו מעבר הפרגוד. מתחילים שיחותיהם בשתיקה קצרה. ואז כמו אומרת דק לעצמה, ידַי הולכות ורזות לאחרונה, אצבעותי נעשות צרות, כמו נועדו רק לדפדף בין דפים. ובלי לחכות כי ידבר היא מכינה לה כוס של תה ובה גם תיון וגם עלים רבים, גודשת סוכר לבן בלי מידה, ומערבבת בנגינת נקישות עצובה. אחר שומעת את קולו, מוסר לה במידה של רצינות כי היא מִתְיַפָּה מזמן לזמן. תמיד ידע כי גופה דומה לגוף מלאכים ועתה יודע זאת. קולו מסתיים בצקצוק נשיקה. והיא מנסה בו מילים, אומרת כי שמעה בבית הרבנית שבטבור העולם נמצא מפגש בין עולמות, עליונים ותחתונים, ראשונים ואחרונים, ועל כן החלה חושבת כי ביתם הקטן הוא טבורו של עולם, אולי עליו יש להקים בית-מקדש החדש, כך להשקיט מעט מן המחלוקות, היא צוחקת, בית-מקדש קטן ומלא אור במקום החושך הרב. והוא אולי צוחק, נשבעת כי הוא מחייך ופיו צוחק, וכל פניו שביל של חלב בין כוכבים, מרמז לה על התכוונותו להשקיט את לבה המתהפך, לשאת עמו מעט מתהומות בטנה.
והיא יומיום כעולה על הרים, פתע מתנשמת ומתנשפת כמחשבת להתפקע, מזהֶרֶת את עצמה, לוחשת לא בכוח, לא ברעש, לא בנסים גדולים, לא בהתהפכות סדרי בראשית, אלא דממה דקה תביא האלוהים להשקיט הלבבות ולשים בהם לוחות חדשים של ברית. אבל הזמן הלילי נוזל כמו הטעם משקיות התה המושרות בכוסות ונמשכות מהן, ויש שהיא רואה את רגליו פונות הרחק ממנה וקוראת אחריו, אנה אתה הולך, אנה אתה מתרחק, והוא מתבונן אחריו ופניו נספגים בחשכה. ואז יש כל הלילה עד הזריחה למחשבות, לפעמים היא קוראת תהילים, אלי אלי, למה עזבתני, למה שְׁבַקְתָּנִי, ולעתים היא מקיאה מעט מארוחות יומה שלא הספיקו למלא כרסה, אומרת מאין יבוא הכסף לקנות בו ארוחות חדשות במקום אלו ההולכות. וכך עד הבוקר, התהילים לא עוצרים את הזמן, וריח הקיבה המתהפכת עושה את הזמן גס וחסר מנוחה או רחמים.
ובנפשה היא מדַמדֶמֶת, אומרת בלילה הבא שוב יבוא, שוב יחייך, שוב יצחק, יאמר כמה יפית, ואז ילך אל מושבו. אינה בטוחה היכן מושבו, אם בשמים הוא, אם בין נהרות פישון וגיחון וחידקל. אבל היא לא עוצרת את לבה מן המחשבות, הנה בַּיום הרוח קל והשמש טובה וחמשת בניה מתעוררים מעצמם ויודעים להכין להם תה של בוקר וכריכים לשעות היום. ואינה נזקקת לסייע אף לקטן שבהם, יושבת כמו גבירה, ריח זיעת הלילה כבר נרחץ מבשרה. וכשהם הולכים אינה מתפללת, היא מתיישבת ורוקעת ברגליה כדרך המשוגעים. אומרת למוטט עמודי אָרֶץ, אבל הם איתנים ואינם כבגד הבלה הנזקק לתפירתה, ואינם כעשן הנמלח מן המדורות על הגבעות. והיא נואשת מישיבת הגוף ומקימה עצמה בלי רחם, אומרת השינה ללילה והֶעְדֵּר השינה ללילה, היום מבטיח ערנות.
מעמידה סיר של מים על האש, שואלת בדעתה מה תניח בו, איך תבשל את חייה. ודלי של מים מניחה במרכז החדר, שופכת לתוכו מרקחות סבון. היום תרחץ את כל פינות הבית, ותכין אורז בכמה צבעים. היא לא תינשא שוב, למרות דברי אחותה, למרות מה שאומרת אשת הרב טוב לילדים כי יגדל אותם אב לתורה ועמָל ומעשים טובים. כשיבואו הילדים תאכיל אותם, תוסיף מעט שעועית מעל האורז, ותצא לרחוץ את רצפות הבתים בשכונת הבתים הרחבים, לפרנס את זמנה. אינה מטפטפת על גופה מיני בושם, אינה מחדשת את חולצותיה, אינה יודעת אם לכסות את שערה או לגלות, נוהגת פעם כך ופעם אחרת, אולי הערב תבקש מן הרבנית לפסוק, בינתיים מחליפה בין הרגליה. מציצה במקררי הבתים בהם היא מנקה, מחשבת את שחסר לה אבל אינה מעזה לקחת, על אף שפעמים רבות מתעורר הרצון, אומרת רחמנות על הילדים, אך מפחדת מה יאמר לה בלילה, אולי שוב לא תהא דומה בעיניו לַמלאכים.
אשת הרב אומרת, טוב לילדים שיהיה להם אב, והיא עדיין צעירה וחזקה, וברוך השם יש מעט יופי בבשרה, אבל כל יום הוא מתמעט, לכן טוב יום קודם לשדך אותה לאחד האלמנים. היא מכירה כמה אלמנים מבתים צרים שירצו בה, אבל אולי, שמעה על אלמן אחד מבית רחב, אמנם זקן הוא ממנה בעשרים שנה וערירי, אבל אינו קמצן ואינו דחוק בכספו, וירצה אולי לבוא עמה בברית הנישואין, אולי כבר רחצה באחד הימים את רצפת ביתו, תמשיך לרחוץ ותישן במיטתו. דיברה עמה דברי כיבושין, הרי לא טוב כך לילדים, וגם היא אינה נעשית צעירה עם הימים, רק מצטערת, ומה יאמרו בני-משפחה ושכנים, בכל זאת אישה זקוקה לגבר. ועל כן התחילה חושבת, אולי תינשא לו, תחליף לה בית קטן בגדול, ותבשל גם בעבורו, תכבס בגדיו בלי תשלום ותרחץ הרצפה, ואוכל לילדיה לא יחסר.
אחרי שחשבה ארוכות בעת שטיפת כלים של בוקר אחד, הודיעה את הילדים על דבר המעבר, והתחילה מתקינה את חפציהם בחבילות. את הטקס חשבו לעשות בבית-הכנסת שלו בשכונת הבתים הרחבים, אמר שיזמין מחבריו, ותזמין היא מעט מן הקרובים לה. לפני המעבר שוב נדדה שנתה. שוב דיבורים מעבר לפרגוד. ושמעה בקולו איזה עצב, ותהתה ותמהה, הרי היה מעודד אותה באותו עניין חודשים רבים, מפציר כי תאמר הן לאחת מהצעות הנישואין, ומה העצב עכשיו כשהיא דואגת כך לילדיו ועושה כבקשתו. החלה אוספת רמזים מתנועותיו ודיבוריו, אולי ביקש שתתחתן עם מי מבני-משפחתו, אולי עם אחיו הצעיר, מצוות ייבום של בחירה. אחר חשבה אולי מצטער כי לא ילכו ילדיו אצל אותו מניין, לא יוסיפו אותו קדיש לשביעות רצון האל. אספה כל הרמזים ונזכרה, שוב לא תגור בטבורו של עולם, שוב לא יהיו נפגשים העולמות, תמכור את ביתה העלוב והנעלב בשכונת הבתים הצרים, אבל דווקא בו במקום אין חפץ שאין איש מבקש להישאר בו, שם נקודה להיפגש. וגילתה בתווי פניו בין כוכבים כיצד יוציא בעלה החדש ילד ילד מן הבית, יגדלו אצל זרים וילמדו אצל זרים, ואז יתבע בעלות על גופה בבקשו ילד משל עצמו, וגופה יצטמצם בין ההיריון החדש לעבודות הבית.
יצאה מביתה להתחתן, והזילה דמעות רבות על הבגדים החדשים לגופם של הילדים ולגופה, כבר שכחה הצורך לחדש בגדים. עמדה מול הרב הזר לה ומול חתנה הישיש, אמרה כן כשנשאלה לדעתה, וכשלא נשאלה שתקה. שמחו אורחי בית-הכנסת באמת, מיעוט של מכרים ורוב של נוכרים, וכשענדה טבעת חדשה על אצבעה ראתה את ילדיה גוזָלים אבודים במקום החדש להם, מחפשים קן. נכנסה בבית החדש ובמיטה החדשה, החרישה כשהחרישה והרעישה כשהרעישה, ונתנה לַירחים לחלוף. לא השמיעה קול כשביקש ממנה להוציא את הגדול לפנימייה, וכך אחריו, עד אחרון הילדים. ובבטנה עשתה קן לוולד חדש, היתה סופרת חודשים ללידתו, והתפנקה מעט ממלאכת הניקיון והתבשילים כשהתקרב זמנו. כשהגיח שוב בכתה, הניחה מעט ימים ואז התעקשה ללכת אל ביתה הישן, מספרת כי שכחה שם איזו משחה שהיתה מושחת על בטנה אחרי הלידות ומקלה על כאביה.
חזרה אל הבית ומצאה אותו פרוץ, הדלת ללא מנעול והקירות מכוסים פסים של רטיבות כמו קורי עכביש, ואין יודע אם דייריו החדשים גרים בבית או אינם גרים. פנתה אל המטבח, מצאה כי הגז והחשמל עדיין מחוברים, ושפתה לה מים לתה. יצאה אל המרפסת הקטנה, קטפה מכל העלים הירוקים והשליכה עם המים לרתוח. מצאה מעט סוכר שהחביאה מאחורי הארון, ושפכה את כולו אל תוך המים המבעבעים. התיישבה, שתי כפות ידיה מוצאות חום בדפנות הכוס, וחיכתה שיחשיך. ואז החלה לוחשת לעצמה, עזבתי טבור עולם כדי לחיות בפינתו, רק כי הטבור דחוק ואילו שוליים מרווחים, אבל שם אין עם מי לשוחח בלילות, חודשים ארוכים בלי דיבור של אמת, בלי מילים מתחלפות המניחות את הלב להירגע, וכאן עולמות נפגשים, קודמים ומאוחרים, ושיחה יכולה להתנהל. ושוחחה. סיפרה את כל קורות אותה בחודשים הארוכים, יותר מתשעה, איך איבדה חמישה ילדים, כמה עבדה וכמה בישלה וכמה רחצה. הרבה מחשבות כלאה בראשה כל-כך הרבה זמנים שעכשיו דיברה בלי הפסקה. דיברה ולא הקשיבה. ולאט לאט החלה מתרגלת שוב לביתה, שוב אותם קירות אכולי רטיבות, גם אצלה בבית החדש טווה הלחות מעשה קוּרים, שוב אותן מרצפות עקומות, שוב אותו קור בלילה. והתה חזק ומתוק כמו שתה צריך להיות. והתחילה אומרת לעצמה, מחר אשתול צמחי תבלין חדשים במרפסת, מחר ארחץ את הרצפה, מחר אקנה מעט ירקות להתקין מהם ארוחה, אולי אבשל מרק או אורז בכמה צבעים. ונשארה לישון שם ובביתה החדש היו משתגעים בעל חדש ותינוק חדש, מחפשים אחר המינקת ולא מוצאים, עד שחלץ הבעל שדיו ונתן פטמתו בפי התינוק לינוק, וזה נרגע והשתתק.
התעוררה בבוקר בביתה, שמחה על שיחת הלילה, ואמרה לאסוף אליה את הילדים שהתפזרו. לילד אחד שלחה מכתב, ילד שני הודיעה בעזרת ילד ראשון, ילד שלישי נעזרה בקרוב משפחה, ילד רביעי כבר שמע מעצמו, וילד חמישי נמצא כי היה בא לישון בבית הרבה לילות, ובא ומצא אותה ונכנס אל מיטתה. נאנקו כולם יחד ברוב שמחה, ושאלו את אמם על אחיהם הקטן, אם לא יצטרף עליהם. ובינתיים הולכים לישון ומתעוררים, הם מבקרים בבית-הספר והיא מנקה כל הבתים הרחבים שאינם בית בעלה החדש, ובלילות משמיעה לבעלה היָשָׁן.
אחרי חצי שנה, כשכבר כאבו פטמות הבעל החדש ופי תינוקה, הלכה בבוקר לבקרם, מצאה אותם בחדר הכניסה שני ילדים אובדים, שתקה מול כעסו של זה ופנתה לרכך כעסו של זה. נשארה עמם כל היום, ניקתה הבית והכינה מזונות, וכשהחל להחשיך פנתה לקחת תינוקה עמה לביתה, וזרקה לחלל הבית כי יכול גם הוא להצטרף עליהם. וכל-כך בודד ואבוד היה שהצטרף. הצטופפו בבית הישן, בעל ואישה ותינוק במיטה אחת, חמישה בנים במיטה שנייה.
בערבו של היום, כשכולם מלבדה נרדמו, חזרה להציץ מעבר הפרגוד. סיפרה לבעלה, שנדמה לה יושב על כיסא דיינים, על ראשית ימי נישואיהם, כשלא ידעה דרך עלמה בגבר, ולא ידע דרך נשר בשמים, והיו מתחבטים ימים ארוכים זה בזה, וירחים שלמים אחרי שנישאו עדיין היו מרבים ניסיונות לא מוצלחים. עד שלקחה גבר זר באחד הבתים ללמוד ממנו מלאכת הנישואין, וחזרה אל בעלה יודעת ומבינה. בנה הבכור אינו שלו, ובן הזקונים אינו שלו, וביניהם ארבעה בנים שלו, והיא מבקשת סליחתו והשגחתו. ראתה כי הוא כופף ראשו וציפתה את גזר-דינו, והוא הוסיף לשתוק, אמרה איני רוצה לנסות בך מילים לא-ישרות, מעוקמות ומעוקלות, רוצה כי תאשר את מילותי הישרות. הביט בה כאילו מן האדמה באות עיניו ולא מן השמים, ושמעה אותו לוחש לה מתון מתון כי ידע עוד בחייו וסלח עוד לפני שאירע. הכינה כוס של תה ונשארה ערה כל הלילה, בלי התהילים, רק הביטה בשמים. כשהתעורר זה בעלה החדש מתוך שנתו לחפש אחריה הכין לעצמו כוס של תה לשבת עמה בחוץ.
פורסם ב"אנא מן אל-יהוד", סיפורים, בבל, 2008.
לסיפורים נוספים מן הספר כאן, וגם כאן
התרגום לערבית על-ידי מוחמד עבד אל-דאים, ופורסם במצרים כאן.
ستار / ألموج بيهار
ترجمة: محمد عبد الدايم
كل ليلة تقابله من وراء الستار، يبدآن حديثهما في هدوء مقتضب، وعندئذ، كما تقول تحديداً لنفسها، يداي هلكتا في النهاية، أصابعي ضعفت، كما لو كانت مخصصة فقط للتقليب بين الصفحات. ودون أن تنتظر أن يتحدث أعدت لنفسها كوباً فيه كيس شاي وأوراق كثيرة أيضا. أفرطت في السكر الأبيض دون حساب، وتُقلب بلحن طارق شجي، بعدها سمعت صوته، يخبرها بقدر من الجدية أنها تصير أجمل من آن لآخر، دائماً عرف أن جسدها يشبه هيئة الملائكة والآن يعرف هذا، صوته ينتهي بطقطقة قبلة، وهي تحاول مجاراته بالكلمات، تقول أنها سمعت أنه بالبيت الرباني بوسط العالم يوجد هناك لقاء بين العوالم، أهل السماء الأرض، الأوائل واللاحقين، ولذلك بدأت تفكر أن بيتهما الصغير هو مركز عالم، ربما عليه أن يقيم بيت المقدس الجديد، كي يهدئ قليلاً من الخلافات، تضحك، بيت مقدس صغير ومليء بالنور بدلاً من الظلام الدامس، وربما يضحك، أقسمت أنه يبتسم بثغر ضاحك، ووجهه مجرة كواكب، يشير إلى نيته تهدئة قلبها الثائر، ليتحمل معها قليلاً من صدع جوفها.
وهي يومياً كالصاعدة على الجبال، فجأة تتنفس وتتنفس كالمستغرقة بالتفكير حتى الانفجار، تحذر نفسها، تهمس بلا قوة، بلا ضجة، بلا معجزات عظيمة، دون ثورة على أنظمة الكون، وإنما صمت خافت استحضره الله ليهدئ القلوب ويضع بها ألواح عهد جديدة. لكن وقت الليل يتسرب كمذاق مشروبات الشاي المتبقية في الأكواب وما يظل بها، وأحياناً ترى قدميه تتجهان بعيداً عنها فتناديه إلى أين تذهب؟إلى أين تبتعد، فينظر خلفه ووجهه يكتنفه الظلام، وهكذا طوال الليل تراودها الأفكار، أحياناً تقرأ المزامير، إلهي إلهي، لماذا تركتني، لماذا هجرتني، وأحياناً تتقيأ قليلاً من الوجبات اليومية التي لم تكف لسد جوعها، تقول من أين المال لشراء وجبات جديدة بدلاً من تلك التي ضاعت وهكذا حتى الصباح، المزامير لا توقف الزمن، ورائحة المعدة المتقلبة تجعل الوقت قاسياً وغير مريح وعديم الرحمة.
وتهذي لنفسها، تقول في الليلة القادمة سيأتي مجدداً، سيبتسم مجدداً، سيضحك مجدداً، سيقول كم هي جميلة، وحينئذ سيذهب لمستقره، ليست واثقة أين سكنه، أهو في السماء؛ أهو بين الأنهار فيشون وجيحون وحداقل، لكن لا يتوقف قلبها عن التفكير، اليوم الرياح هادئة والشمس جيدة، يستيقظ أبناؤها الخمسة من تلقاء أنفسهم، ليُعِدوا شاي الصباح وساندويتشات اليوم، ولا تضطر لمساعدة حتى أصغرهم، تجلس كسيدة، رائحة عرق الليل قد غسلتها عن جسدها، وعندما يذهبون لا تدعي لهم، تجلس وتخبط بقدميها كالمجانين، تقول وهي تدك أركان الأرض: لكنهم أقوياء وليسوا كالرداء البالي الذي يحتاج خياطة، وليسوا كالدخان المتطاير من المواقد على التلال، يئست من الجلوس فأنهضت نفسها بلا رحمة، تقول نوم في ليلة وأرق في ليلة، اليوم يعِد بالنشاط.
تضع قدر ماء على النار، تسأل في بالها ماذا تضع فيه، كيف تطبخ حياتها، وتضع دلو ماء في منتصف الحجرة، تسكب فيه خليط صابون، اليوم ستنظف كل أرجاء البيت، وتُعِد أرزاً بعدة ألوان، لن تتزوج مجدداً، رغم كلام أختها، رغم ما تقوله زوجة الحاخام: من الأفضل للأولاد أن يربيهم أب يعمل بالتوراة والكد والأعمال الصالحة، عندما يأتي الأولاد ستطعمهم، تضع قليلاً من الفاصوليا على الأرز، وتخرج لتمسح أرضيات البيوت في أحياء البيوت الواسعة، لتكسب رزقها، لا تضع على جسدها أنواع عطور، ولا تجدد بلوزاتها، ولا تعرف أتغطي شعرها أم تكون حاسرة، تتصرف تارة هكذا وتارة كذلك، ربما في المساء تطلب فتوى من زوجة الحاخام، وأثناء ذلك تغير من تصرفها، تختلس النظر لثلاجات البيوت التي تنظفها، تفكر فيما ينقصها لكنها لا تجرؤ أن تأخذ شيئا، رغم أنه في أحيان كثيرة تراودها الرغبة، فتقول رحمة على الأولاد، لكن تخاف مما سيقول لها في الليل، ربما لا تبدو مجدداً شبيهة للملائكة في نظره.
تقول زوجة الربي من الجيد للأولاد أن يكون لهم أب، وهي مازالت صغيرة وقوية، ومنحها الله بعض الجمال في جسدها، لكنه يقل كل يوم، لذلك فمن الأفضل قبل هذا أن يخطبها أحد الأرامل، هي تعرف بعض الأرامل من بيوت صغيرة يرضون بها، لكن ربما سمعت عن أرمل من بيت كبير، حقيقة هو أكبر منها سناً بعشرين سنة ووحيد، لكنه ليس بخيلاً وليس فقيراً، وربما يرغب في الزواج منها، ربما غسلت يوماً ما أرضية بيته، ستستمر في الغسيل وستنام في سريره. تحدثت معها بكلمات عتاب، هذا ليس مناسباً للأولاد، وهي كذلك لن تظل شابة بمرور الأيام، فقط حزينة، وماذا سيقول الأقارب والجيران، في كل الأحول المرأة تحتاج لرجل، ولذلك بدأت تفكر، ربما تتزوج، تستبدل لنفسها بيتاً صغيراً بكبير، وتطبخ من أجله أيضاً، تغسل ملابسه دون أجر وتغسل الأرضية، ولن ينقص طعام الأولاد.
بعد أن فكرت طويلاً أثناء غسل الأواني ذات صباح أخبرت الأولاد عن مسألة الانتقال، وبدأت تعد أمتعتهم في صرر، قرروا أن يقيموا مراسم الزواج بكنيس في أحد أحياء البيوت الواسعة، قال إنه سيدعو أصدقائه، وهي تدعو قليلاً من أقاربها، قبل الانتقال جفاها نومها مجدداً، مجدداً أحاديث من وراء الستار، ولاحظت في صوته شيئا من الحزن، واندهشت فقد كان يشجعها على نفس الأمر منذ شهور كثيرة، متوسلاً كي تقول واحداً من اقتراحات الزواج، ولماذا الحزن الآن عندما تقلق هكذا على أولاده وتفعل كما يريد، بدأت تجمع إشارات من حركاته وأحاديثه، ربما طلب أن تتزوج من أحد أبناء عائلته، ربما من أخيه الصغير، وفقاً لفريضة اليبوم، بعدها فكرت أنه ربما يأسف أن أولاده لم يذهبوا معه لصلاة الجماعة، لن يواصلوا قداس رضا الرب، جمعت كل الإشارات وتذكرت، لن تسكن مجدداً في وسط العالم، ولن تلتقي العوالم مجددا، ستبيع بيتها المهين والحقير في ضاحية البيوت الضيقة، لكن بالتأكيد في هذا المكان لا رغبة لأحد أن يبقى به، هناك نقطة التقاء، وكشفت في ملامح وجهه بين الكواكب كيف سيُخرِج زوجها الجديد ولداً تلو الآخر من البيت، سيكبرون لدى غرباء ويتعلمون لدى غرباء، وحينها سيطالب بملكية جسدها حين يطلب ولداً من صلبه، وجسدها سينكمش جراء الحمل الجديد والأعمال المنزلية.
خرجت من بيتها لتتزوج، وذرفت دموعاً كثيرة فوق ملابسها وملابس الأولاد الجديدة، نسيت الحاجة لتجديد الملابس، وقفت أمام الحاخام الغريب عنها وأمام عريسها الهَرِم، قالت نعم عندما سُئلت عن رأيها، وعندما لم تُسأل سكتت، فرح ضيوف الكنيس، قليل من الأقارب في الواقع، وكثير من الغرباء، وعندما وضعت خاتماً جديداً في إصبعها رأت أبناءها صغاراً يضيعون في المكان الجديد عليهم، يبحثون عن عش، دخلت البيت الجديد، وفي الفراش الجديد صمتت كما تصمت وارتعشت كما ترتعش، وتبدلت الشهور، لم تنطق عندما طلب منها أن تُخرج الابن الكبير إلى مدرسة داخلية، وكذلك الآخر، حتى آخر الأولاد، وفي بطنها صنعت عشاً لمولود جديد، كانت تعد الشهور المتبقية على ولادته، وتدللت قليلاً عن أعمال التنظيف والطبخ عندما اقترب وقته، وعندما ظهر مجدداً بكت، هدأت عدة أيام ثم أصرت على الذهاب إلى بيتها القديم، قالت إنها نسيت دهانا ما كانت تدهنه على بطنها بعد الولادة ليخفف عنها آلامها.
عادت إلى البيت ووجدته مفتوحاً، الباب بلا قفل والحوائط مغطاة بخطوط من رطوبة مثل خطوط العنكبوت، ولا تعرف إن كان سكانه الجدد يقيمون في البيت أم لا يقيمون، اتجهت إلى المطبخ، وجدت أن الغاز والكهرباء مازالا واصلين، صبت لنفسها ماء للشاي، خرجت إلى الشرفة الصغيرة، قطفت من كل الأوراق الخضراء وألقتها مع الماء لتغلي، وجدت قليلاً من السكر الذي خبأته خلف الدولاب، وصبته كله على الماء الفائر، جلست، كفا يديها وجدتا دفئاً بجوانب الكوب، وانتظرت حتى الظلام.
وحينها بدأت تهمس لنفسها، تركتُ وسط العالم كي أحيا في ركنه، فقط لأن الوسط مزدحم بينما الأطراف متسعة، لكن هناك ما من أحد تتحدث معه ليلاً، شهور طويلة بلا حديث حقيقي، بلا كلمات متواترة تُريح القلب ليهدأ، وهنا عوالم تلتقي، مبكرة ومتأخرة، وتستطيع أن تدير حواراً، فتحدثت.
حكت عن كل الأحداث معها في الشهور الطويلة، أكثر من تسعة، كيف أضاعت خمسة أولاد، كم عملت وكم طبخت وكم غسلت، أفكار كثيرة كتلك في رأسها، وقت طويل جداً الآن وقد تحدثت دون توقف، تحدثت ولم تنصت، ورويداً رويداً بدأت تتعود مجدداً على بيتها، نفس الحوائط التي تأكلها الرطوبة، أيضاً عندها في البيت الجديد زاد على الرطوبة عمل العناكب، مجدداً نفس الأرضيات المشوهة، مجدداً نفس البرودة في الليل، والشاي قوي وحلو كما يجب أن يكون المشروب، وبدأت تقول لنفسها، غداً سأشتل نباتات توابل جديدة في الشرفة، غداً سأمسح الأرضية، غداً سأشتري قليلا من الخضروات لأصنع بها وجبة، ربما أطبخ حساء أو أرزاً بعدة ألوان، وظلت هناك حتى النوم، وفي بيتها الجديد أصاب الجنون الزوج الجديد والرضيع الجديد، يبحثون عن مرضعة ولا يجدون، حتى ضغط الزوج على ثدييه وأعطاه لفم الرضيع ليرضع، وهذا هدّأه فصمت.
استيقظت صباحاً في بيتها، فرحت بمحادثة الليل، وقالت لتجمع حولها الأولاد الذين تفرقوا، أرسلت خطاباً لولد، والولد الثاني أخبرته بمساعدة الولد الأول، والولد الثالث ساعدها قريب للعائلة، والولد الرابع قد سمع من تلقاء نفسه، والولد الخامس وُجد أنه كان يأتي لينام في البيت ليال كثيرة، فجاء ووجدها ودخل إلى فراشه، تأوهوا جميعاً معاً بسعادة غامرة، وسألوا أمهم عن أخيهم الصغير، ألن ينضم إليهم، ثم ناموا واستيقظوا، ذهبوا إلى المدرسة، وهي نظفت كل البيوت الواسعة باستثناء بيت زوجها الجديد، وفي الليل تستمع لزوجها القديم.
بعد نصف سنة؛ حينما تألمت حلمات الزوج الجديد وفم الرضيع، ذهبت في الصباح لزيارتهم، وجدتهما في غرفة الاستقبال، ولدان ضائعان، سكتت أمام غضب هذا، واتجهت تهدّئ غضب هذا، ظلت معهما طوال اليوم، نظفت البيت وأعدت طعاماً، وعندما حل الظلام توجهت لتأخذ رضيعها معها إلى بيتها، رمقت بنظرها فضاء البيت كي يستطيع هو أيضا أن ينضم إليهم، كان منعزلا للغاية وضائعاً قبل أن ينضم إليهم، تجمعوا بالبيت القديم زوج وزوجة ورضيع في فراش، وخمسة أبناء في فراش آخر.
في مساء اليوم، عندما ناموا جميعا باستثنائها عادت لتختلس النظر من وراء الستار، حكت لزوجها الذي تخيلته جالساً على منصة قضاة، في بداية أيام زواجهما، عندما لم تكن تعرف علاقة الفتاة بالرجل، ولم يعرف طريقة النسر في السماء، وكانا يتخبطان أياما طويلة معاً، ولشهور كاملة بعد أن تزوجا ظلا يكثران محاولات غير ناجحة، حتى جامعت رجلا غريبا بأحد البيوت لتتعلم منه أمور الزواج، وعادت إلى زوجها تعرف وتدرك، ابنها البكر ليس منه، وابن الشيخوخة ليس منه، وبينهما أربعة أبناء منه، وتطلب غفرانه وعنايته، رأته يطأطئ رأسه فانتظرت حكمه، وظل صامتاً، قالت: لا أريد أن أستميلك بكلمات غير مباشرة ملتوية، أريد أن تصدق كلامي المباشر، نظر إليها؛ كما لو كانت من الأرض تأتي عيناه وليس من السماء، وسمعته يهمس لها بهدوء شديد، أنه عرف كذلك في حياته وغفر أيضاً لما حدث، أعدت كوب شاي وظلت مستيقظة طوال الليل، بدون المزامير، فقط تطلعت للسماء، حينما نهض زوجها الجديد من نومه ليبحث عنها، أعد لنفسه كوب شاي ليجلس معها في الخارج.
אלמוג בהר 